چرا استاندارد ۱۰۴ و تولید گندم کیفی اجرایی نمی‌شود؟

به گزارش زمان آنلاین، رئیس انجمن صنفی کارخانه‌های آرد ایران در نشست «صنعت نان» عنوان کرد، در شرایط فعلی صحبت از بهره‌وری در این صنعت طنز تلخی است؛ زیرا دولت سالانه گندم را با قیمتی تضمینی خریداری می‌کند که گاهی از نرخ جهانی هم بالاتر است.

این مسئول صنفی اظهار کرد که مبنای قیمت‌گذاری باید درست باشد. چرا قیمت این محصول استراتژیک در تمام استان‌ها بدون توجه به کیفیت این محصولات به یک نرخ خریداری می‌شود. این امر رقابت را از بین می‌برد و کیفیت محصول نهایی یعنی نان را کاهش داده است.

وی تاکید دارد که رقابت شاخص مهم بهره‌وری از بین رفته است. گندم‌ها یکجا خریداری و در سیلو انبار می‌شود. از این رو، بهره‌وری در نان در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد.

۲۸ بهمن ۱۴۰۰ در سازمان ملی استاندارد که با حضور رئیس جمهور وقت برگزار شد ۳ مصوبه به تصویب رسید. مصوبه نخست، اجرای اجباری استاندارد ملی ایران به شماره ۱۲۷ تحت عنوان «برنج – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون» برای انواع برنج بسته‌بندی شده و دیگری اجباری شدن استانداردهای گندم بود. ۱۸ مرداد ۱۴۰۲ بنا بر دستور رئیس دولت سیزدهم طی ۵ سال باید استاندارد ملی گندم (استاندارد ۱۰۴) به طور کامل اجرا شود.

در این راستا یکی از کارشناسان حوزه غلات عنوان می‌کند همه گندم‌ها مناسب تهیه نان نیستند. گندم برای صنعت نان باید به لحاظ رئولوژیکی، ساختار تولید خمیر و… از گندم‌های پر پروتئین باشد، گندم‌هایی که بتوان از آن نان ماکول تهیه کرد زیرا ۷۰ درصد کیفیت نهایی آرد و نان به ماده اولیه آن یعنی گندم بر می‌گردد و ۳۰ درصد باقی مانده مربوط به نوع تجهیزات و تبحر نیروی انسانی است.

الزامات استاندارد ۱۰۴ دارای ۱۶ شاخص از نمونه‌برداری، سنجش میزان رطوبت، سیاهک گندم، تعیین وزن حجمی، آلودگی‌هایی مانند وجود حشرات، آلودگی پنهان مانند سن زدگی، جداسازی گندم‌های شکسته از سالم، میزان باقی مانده آفت کش‌، اندازه‌گیری کردن فلزات سنگین موجود در محصول، افت گندم و… است.

خریدار گندم کیفی باید ثبت سفارش شود

عطاالله هاشمی، رئیس بنیاد ملی گندم‌کاران درباره کشت گندم کیفی و قیمت متفاوت انواع گندم به خبرنگار مهر گفت: کشت کیفی و خرید گندم با قیمت‌های متفاوت با توجه به نوع و کیفیت آن یک امر رایج در کشورهای پیشرفته است.

وی با تاکید بر این که شیوه کشت کیفی عملکرد و بهره وری را افزایش می‌دهد، افزود: ما در کشور با این شیوه تولید و خرید فاصله داریم و برای تحقق این هدف الزاماتی نیاز است تا کار انجام شود.

وی ادامه داد: نخست باید نهاده و بذر مناسب به اندازه کافی در اختیار کشاورز قرار گیرد.

رئیس بنیاد ملی گندم کاران اعلام کرد: کشاورز محصول با کیفیت را بنا بر سفارش مشتری تولید و تأمین می‌کند. در کشور تولید و سفارش گندم با کیفیت مطلوب، هدف گذاری شده اما تحقق آن زمان بر است زیرا زیرساخت‌های لازم فراهم نیست.

این مسئول صنفی در ادامه سخنان خود یادآور شد: گندم کیفی باید بر پایه سفارش تولید و قرارداد بین تولیدکننده و مصرف کننده باشد. در واقع مصرف کننده شرایط درخواستی کالای مورد نظر خود را اعلام می‌کند و در صورت پذیرش از سوی تولیدکننده، قرارداد بسته شود.

هاشمی گفت: جامعه کشاورزی آمادگی تولید گندم کیفی را دارد به شرط این که نهاده‌ها فراهم باشد و از سوی خریدار ثبت سفارش شود.

چرا استاندارد ۱۰۴ اجرا نمی‌شود؟

استاندارد ۱۰۴ تکلیف متولیان و دست‌اندرکاران این امر مهم را مشخص کرده است. نقش مرکز تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی به دلیل ارقامی که معرفی می‌کند، پررنگ‌تر است.

همچنین نقش شرکت‌های دانش بنیان برای مکانیزاسیون کردن کشاورزی سنگین‌تر بوده تا حرکت به این سو صرفه‌اقتصادی داشته باشد.

استانداردسازی گندم، ضایعات در بخش آرد و مصرف انرژی را کاهش می‌دهد و مهم‌تر این که وقتی آرد با گندم استاندارد تحویل نانوایی‌ها شود، می‌توان از آن سو طلب نان با کیفیت کرد.

به گفته کارشناسان حوزه غلات، مشکل کیفیت گندم از جانب کشاورز نیست زیرا یک رقم گندم در اختیار او برای کشت قرار می‌گیرد و آنچه برداشت می‌شود حاصل همان بذر است. هنگامی که می‌خواهیم رقم بذری گندم را در زمین زراعی پرورش دهیم حداقل ۳ تا ۵ سال زمان نیاز داریم.

اصلاح و پرورش بذر مناسب اقلیم‌های جغرافیایی، مقاوم در مقابل آفات و بیماری‌ها و بهبود عملکرد زمان بر است. ما باید به تناوب، بذرهای جدید به کشاورزان معرفی کنیم. کشاورزان در آلمان نهایت ۲ سال از یک رقم استفاده می‌کنند اما در ایران هنوز به شکل سنتی یک کشاورز ۲۰ سال از یک رقم بومی و محلی بهره برداری می‌کند.