خیز صنعت سنگ ایران برای کسب جایگاه در بازارهای داخلی و جهانی

ایران به دلیل داشتن معادن بی‌شمار و غنی سنگ و جواهرات، دارای منبع عظیمی از کسب درآمد غیر نفتی می‌باشد. کشورمان در زمینه تولید و بهره‌برداری از سنگ همواره به دانش خود متکی بوده و در زمینه‌های گوناگونی چون سنگ‌فرش‌ها، فضاسازی‌ها، سنگ‌های ساختمانی و حتی جواهرات قیمتی، تمام مراحل شامل استخراج، فرآوری و کاربردی‌سازی را با تجهیزات و دانش متخصصان خود انجام داده است اما مبرهن است که اگر قرار است انتفاع اقتصادی از این صنعت به دست آید تنها رفع نیاز داخل کافی نیست و باید به فکر تصاحب بازارهای بین‌المللی نیز بود؛ اتفاقی که متاسفانه در خصوص صنعت سنگ در ایران نیفتاده و جولانی که فعالان اقتصادی و تجار این زمینه در بازارهای بین المللی می‌دهند؛ متناسب با ظرفیت‌های عظیم کشور نیست.

مسلم است که یکی از دلایلی که در مسیر این پیشرفت ایجاد مانع کرده است، تحریم‌ها و محدودیت‌هایی است که در دهه‌های اخیر علیه کشورمان اعمال شده‌اند اما به تناسب همین تحریم‌ها، روش‌های دور زدن تحریم نیز در دستور کار قرار گرفته بودند و در همین سال‌ها بوده که سنگ‌های ایرانی توانستند هم در عرصه‌هایی که باید به نظر می‌رسیدند فرصت ظهور داشته باشند و هم در نمایشگاه‌ها و ایونت‌های جهانی حضور پیدا کنند. آنچه که در محافل مختلف از حضور سنگ‌های ایرانی به آنها افتخار می‌شود، همچون نمای سازمان ملل متحد، نشان‌دهنده آن است که تحریم اگرچه مانع بوده اما نتوانسته زمینه ظهور و بروز دانش و متخصصان سنگ ایرانی را به طور کامل محدود و مسدود کند. جدای از این بسیاری از کشورهایی که بازارهای ایران را چه در منطقه چه در خارج از منطقه تشکیل می‌دهند، جزو زنجیره تحریم‌های ظالمانه علیه ایران نیستند و همانگونه که خریدوفروش سایر کالاها با آنان در حال انجام است، می‌شد سنگ‌های ایرانی را هم در دسترس آنان قرار داد و در این زمینه مانور داد؛ اما چرا این اتفاق نیفتاده و این ظرفیت عظیم مورد بهره‌برداری قرار نگرفته است؟

محمد حسن عیسی‌زاده، زمین شناس، با داشتن سابقه طولانی در زمینه معادن، سنگ ساختمانی و مدیریت و بهره‌برداری اقتصادی و اجرایی معدن و سنگ در این زمینه اظهار داشت: کشور ایران دارای مزیت‌های فراوانی در حوزه سنگ ساختمان است و بر اساس نظر کارشناسان و آمار و ارقامی که در این زمینه وجود دارد، ایران جز ۵ کشور برتر این حوزه است و این برتری چه از نظر تعداد و چه از نظر تنوع معادن است؛ به‌گونه‌ای که از نظر کیفیت سنگی در بازار دنیا بی‌نظیر هستیم و حدود ۳۰۰۰ معدن دارای پروانه و واحدهای سنگ‌بری فراوان در کشور وجود دارند.

وی با تاکید بر اینکه سرمایه‌گذاران بخش خصوصی نیز باعث رونق این صنعت شده‌اند، گفت: برایند و خروجی نهایی اصلا متناسب با ظرفیت عظیم کشور نیست و باید این مشکل را آسیب‌شناسی کرد.

عیسی زاده افزود: به غیر از مشکلات جاری و معمول مثل تحریم و تورم، قوانین و ضوابط دست‌وپاگیر در حوزه صنعت سنگ باعث بروز مشکلات فراوانی شده است.

این زمین شناس و فعال حوزه سنگ و ساختمان تاکید کرد: فرایند و حلقه‌هایی که در کشورهای دیگر هست را نداریم. تجهیزات ما به‌روز و به‌جاست و همان تجهیزاتی که در کشورهای ایتالیا و چین ساخته می‌شوند، در اصفهان ایران هم ساخته می‌شوند.

وی با تاکید بر اینکه از حیث سخت‌افزاری کامل هستیم و در بعد نرم‌افزاری مشکل داریم، امه داد: کارگاه‌های فرآوری نهایی سنگ در دنیا که تحت عنوان ورکشاپ شناخته می‌شوند در ایران برگزار نمی‌شوند. این نیازمند یک کار جمعی شامل تلاش انجمن‌ها، آحاد فعالان، دولت و تشکل‌های صنفی است تا به بازار صادرات راه پیدا کنیم.

در این خصوص ذکر چند نکته حائز اهمیت است؛ نخست اینکه مسئله‌ای که کارشناسان اقتصادی در چند سال اخیر بر آن تاکید جدی داشته‌اند، لزوم پرهیز از تمرکز بر اقتصاد نفت‌محور است. داشتن برنامه‌ریزی و تمهیدات فراوان در خصوص اقتصاد نفتی، باعث غفلت از سایر حوزه‌ها شده که شامل صنعت سنگ نیز می‌شود.

نکته دیگر اینکه به‌طور کلی در کشور ما بحث سخت‌افزاری از بحث نرم‌افزاری بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. این کار را می‌توان در تبلیغات و فرهنگ سازی‌ها نیز مشاهده کرد. تمام امکانات و تجهیزات مهیاست اما روی تربیت نیروی انسانی و روش‌های بازاریابی آن تمرکز نمی‌شود و این امر تمام ظرفیت‌های عظیم را از بین می‌برد.

نکته دیگر لزوم حمایت‌های دولتی است. درست است که نباید دست دولت در بسیاری از بازارها باشد اما اکنون که هست، باید حداقل یک حمایت‌گر قوی و تامین‌کننده عظیم منابع باشد و به جای ایجاد مانع از فعالان حوزه حمایت کند.

آخرین مسئله مبارزه با پروژه ایران‌هراسی در روند سرمایه‌گذاری‌هاست. چنانچه تجار و سرمایه‌گذاران از سایر جهان به سرمایه‌گذاری در صنعت سنگ ایران تمایل پیدا کنند، به‌طور معمول کانال جولان این صنعت در بین‌المللی نیز فراهم شده و رونق فراوانی به این عرصه می‌بخشد.