دو راهی صیانت از امنیت و رفع فیلترینگ گسترده؛ چه کسی گلر این دروازه است

به گزارش زمان آنلاین به نظر می‌رسید که پیام‌رسان واتساپ پس از فیلتر شدن طی جریان طرح صیانت در دولت سیزدهم تا رفع فیلتر شدن آن پس از روی کار آمدن دولت چهاردهم به عنوان گامی برای شروع رفع فیلترینگ‌ گسترده، به اندازه کافی مسیر پرفراز و نشیبی را طی کرده و نامش در صدر اخبار جامع قرار گرفته است تا اینکه جنگ ۱۲ روزه ایران و رژیم صهیونیستی پرونده دیگری در باب این پیام‌رسان گشود. به دست آمدن مستندات متقن و قطعی در خصوص اینکه بسیاری از جاسوسی‌ها و یافتن افراد از طریق این پیام‌رسان انجام شده و هیچگونه سیاست‌ ضد تروریستی و امنیتی بر آن حاکم نیست، در طول این جنگ ثابت شد و باعث شد پروژه رفع فیلترینگ هنوز آغاز نشده، همان یک قدمی را هم که برداشته به عقب برگردد و مسیر خود را از مجراهای دیگری آغاز کند.

بسیار جالب است که امروز به گوش می‌رسد حتی اعتماد به تلگرام که مدتی شائبه آن بود این برنامه اساسا اسرائیلی باشد بیشتر از واتساپ شده به خاطر اینکه ثابت شده است مالک آن شخصی با ملیت دیگری است و البته در انجام جاسوسی‌ها نیز نتوانسته نقشی مانند پیام‌رسان واتساپ ایفا کند به‌طوری که حتی یک مورد خراب‌کاری هم از آن گزارش نشد و همه چیز در حد تشویش اذهان عمومی بود که درخصوص یک پیام‌رسان با فضای باز اطلاعاتی بسیار طبیعی به نظر می‌رسد.

آنچه که باعث شده اعتراضات نسبت به عدم رفع فیلترینگ این پیام‌رسان پس از پایان جنگ هم از جامعه به گوش نرسد این است که میزان خراب‌کاری‌ها از آن به قدری زیاد بوده که جای هیچ دفاعی را باقی نمی‌گذارد. حتی از جنگ هم که عقب‌تر برویم، گویا با شروع دولت چهاردهم شهادت اسماعیل هنیه نیز از طریق این پیام‌رسان انجام شده است.

سردار غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل کشور، درباره نقش تکنولوژی‌های نوین در اقدامات تروریستی علیه فرماندهان مقاومت گفت: «پیام‌رسان واتساپ در مکان‌یابی و ترور برخی از فرماندهان حماس نقش داشته است. مکان‌یابی شهید هنیه به همین روش انجام شد، که نشان‌دهنده استفاده از ابزار‌های دیجیتال در شناسایی و هدف قرار دادن شخصیت‌های برجسته است.»

وی همچنین به استفاده از هوش مصنوعی در شناسایی صدای فرماندهان اشاره کرد و گفت: «استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص صدا و موقعیت فرماندهان یکی دیگر از روش‌هایی است که رژیم صهیونیستی به‌کار می‌برد.»

سردار جلالی در ادامه به حادثه انفجار پیجر‌ها در لبنان اشاره کرد و افزود: «این حادثه شبهه امکان‌پذیری استفاده از این روش‌ها را حل کرد و نشان داد که رژیم صهیونیستی در وسایل ارتباطی فوریتی دستکاری می‌کند.»

وی همچنین تأکید کرد: «عدم اعتماد ما به تکنولوژی و سخت‌افزار‌های خارجی یک مسئله جدی است. نمونه‌ای از این موضوع را در قطعات برخی از صنایع داخلی مشاهده کرده‌ایم.»

سردار جلالی در پایان تصریح کرد: «احتیاط ایجاب می‌کند که مردم از برخی نرم‌افزار‌های خارجی که خصومت آنها با ایران ثابت شده است، استفاده نکنند. اینستاگرام نیز کاملاً به‌عنوان ابزاری برای مأموریت‌گیری در بخش رسانه‌ای فعالیت می‌کند.»

این اظهارات جلالی واکنش‌هایی را هم به دنبال داشت؛ مثلا جلال رشیدی کوچی، فعال سیاسی و اجتماعی و نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در توییتی نوشت: «آقای جلالی، رئیس محترم سازمان پدافند غیرعامل! شما اجازه ندارید ضعف آشکار و سهل انگاریتان را به گردن فیلترینگ و شبکه‌های اجتماعی بیندازید. همگان خوب می‌دانند فرماندهان ارشد ما هیچگاه از گوشی‌های هوشمند آمریکایی و پیام رسان‌های خارجی استفاده نکرده و نمی‌کنند.»

در خصوص این پیام هم ذکر چند نکته حائز اهمیت است. نخست اینکه سردار جلالی اظهار داشته که مهمان خارجی ما از طریق این برنامه مورد سوء قصد قرار گرفت. دیگر اینکه دیدگاهی که بیان می‌دارد تنها باید از جان فرماندهان ارشد و مقامات بالای کشور محافظت کرد، اصلا قابل قبول جامعه نیست. چه بسیار مکان‌هایی که از طریق همین برنامه جغرافیایشان در دست دشمن قرار گرفت و جان انسان‌های بی‌گناه را به خطر انداخت. مردم جامعه که از گوشی‌های هوشمند آمریکایی و پیام‌رسان‌هایی نظیر واتساپ استفاده می‌کنند پس خطر این برنامه همچنان پابرجاست و باید برای آن فکری کرد که در این مورد به خصوص، اتفاقا فیلترینگ بهترین کار است.

بسیار جالب توجه است که اعتماد به این برنامه حتی در کشور سازنده‌اش یعنی آمریکا هم کاهش پیدا کرده و سیاست‌هایی ضد آن اتخاذ شده است. بر این اساس مجلس نمایندگان آمریکا استفاده از پیام‌رسان واتس‌اپ را در تمامی دستگاه‌های اداری رسمی ممنوع کرده است؛ اقدامی که به‌گفته مقام‌های این نهاد، با هدف حفاظت از امنیت و حریم خصوصی داده‌های کاربران انجام می‌شود.

دفتر مدیر ارشد اداری مجلس (CAO) در یادداشتی رسمی اعلام کرده است این نهاد، واتس‌اپ را یک ریسک بالا برای کاربران تشخیص داده و از نبود شفافیت در چگونگی حفاظت از داده‌ها، عدم رمزگذاری داده‌های ذخیره‌شده و خطرات احتمالی امنیتی به‌عنوان دلایل اصلی این تصمیم نام برده است.

طبق این دستورالعمل، کارکنان مجلس نمایندگان از این پس اجازه ندارند نسخه‌های موبایلی، دسکتاپ یا تحت وب واتس‌اپ را روی هیچ‌یک از تجهیزات عرضه شده توسط دولت فدرال نصب یا استفاده کنند.

در پایان ذکر این نکته حائز اهمیت است که انجام این خراب‌کاری‌ها به هیچ عنوان تاییدی بر ادامه پروژه فیلترینگ گسترده نیست و تنها باید دست به عصاتر و گزینشی‌تر در این مسیر گام برداشت. همچنان هم معتقدیم که آنچه از بروز خراب‌کاری‌ها و مشکلات گسترده جلوگیری می‌کند، عدم نظارت کافی بر این فضاست و چنانچه بتوانیم افسار آن را در اختیار داشته باشیم و اعتماد میان کاربران، دولت و ناظران ایجاد شود، این اتفاق حتی از طریق پیام‌رسان‌هایی با اهداف متخاصم هم نخواهد افتاد. با این حال انجام پیشگیری‌های عاقلانه حرفی برای گفتن باقی نمی‌گذارد و بازگشت محدودیت هایی برای واتساپ، امروز منطقی‌ترین کاری است که باید انجام می‌شد.