صرفه جویی ۴۰۰ میلیون دلاری با بذور گواهی شده گندم

به گزارش خبرنگار زمان آنلاین، امنیت غذایی و تأمین کالاهای اساسی بسیار مهم است و برای بالا رفتن ضریب امنیت غذایی چاره‌ای جز خودکفایی در گندم و سایر محصولات اساسی نداریم.
استفاده از ارقام پرمحصول نقش مهمی در افزایش تولیدات کشاورزی در واحد سطح ایفا می‌کند که این مهم نیازمند بذر مناسب است که طی سال‏های اخیر استفاده از بذرهای اصلاح شده به دلیل داشتن مقاومت بالا در برابر بیماری و تنش‌های زنده و غیر زنده افزایش یافته است.

بذر و اهمیت آن در تولید کمی و کیفی محصولات کشاورزی

شناخت نقش بذر توسط انسان‌ به ده‌ها هزار سال پیش برمی‌گردد که بشر دریافت اگر دانه‌ای را که گیاه گندم تولید می‌کند در خاک بیفتد، رشد و نمو نموده و به گیاهی همسان تبدیل می‌گردد و آن گاه در دوران نوسنگی به تدریج به نقش اولیه بذر پی برد و توانایی تولید محصول در محدوده زندگی خود را پیدا کرد.

‌ می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین دلایل شکل‌گیری تمدن‌ها شناخت بذر بود و پس از آن در طول سالیان متمادی کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی را آموخت و هزاران سال طول کشید تا توانست به نقش دانه‌ها بیاندیشد و به اهمیت بذر آگاهی یابد و بتواند تفاوت بین آنها را تمیز دهد و گزینش و انتخاب بین بذور صورت دهد.

بشر توانست به اصلاح ژنتیکی گیاهان دست زند و ساختار ژنتیکی گیاهان را به دلخواه تغییر دهد و گیاهان پرمحصول و دارای کیفیت مطلوب و سازگار در اقلیم‌ها و شرایط کشاورزی مختلف را تولید نمایند.

امروزه بشر بیش از پیش به اهمیت بذور و این ذخایر ژنتیکی جهان برای حیات انسان‌ها و موجودات واقف شده و با استفاده روش‎های نوین به اصلاح ساختار ژنتیکی گیاهان می‎پردازد تا در تأمین غذای خود، امنیت ایجاد کند.

در یک تعریف ساده می‌توان گفت که بذر، به بخشی از گیاه مورد توجه در کشاورزی و باغبانی اطلاق می‌شود که می‌تواند به تکثیر و تولید مثل آن گیاه منجر شود در کشاورزی به هر بخشی از گیاه که بتواند نسل دیگری از همان گیاه را تولید کند بذر می‌گویند.

بذر یکی از نهاده‎های مهم برای تولید پایدار

با توجه به اینکه بذر یکی از نهاده های مهم برای تولید پایدار و امنیت غذایی محسوب می‌شود پس می توان به نقش دانش فنی کشاورزان، اهمیت بذر اصلاح شده سازگار به شرایط اقلیمی و محیط‌های کشت مخلف در افزایش تولید که از ۳۰ تا ۵۰ درصد می تواند باشد، پی برد.

در حال حاضر در ایران نیز مانند دیگر کشورها، برنامه هایی برای تولید و توسعه حوزه کشت ارقام اصلاح شده در اراضی دیم و آبی و اقلیم‌های مختلف کشور، انجام می‌شود که با توجه به دانش فنی و تلاش فعالان حوزه تولید بذر اصلاح شده، موجب افزایش کمی و کیفی محصولات مختلف کشاورزی گردیده است و در دست‌یابی به امنیت غذایی کشورمان نقش بسیار ارزنده‌ای بازی می‌کند.

در همین راستا معاونت پژوهش، فناوری و انتقال یافته ها موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در گفت و گوی اختصاصی با خبرنگار زمان آنلاین گفت: کشاورزان در سراسر کشور هر ساله بین ۴۲۰ تا ۴۵۰ هزار تن بذر گواهی شده گندم تولید می کنند که از این میزان نیاز کشور به ۳۵۰ هزار تن بذر گندم آبی و مابقی بذر گندم دیم می باشد.

محسن اسماعیل زاده مقدم افزود: در صورتیکه این بذور در داخل تولید نشود سالانه باید ۴۰۰ میلیون دلار صرف واردات این نهاده ها شود.

وی با بیان اینکه فرایند تولید هسته های اولیه بذور گواهی شده در مراکز و شرکت های وابسته به این موسسه انجام می‌شود، اظهار داشت: هم‌اکنون پتانسیل صادرات بذور گواهی نیز وجود دارد که در همین راستا یکسری از شرکت ها برای صادرات این بذور اقداماتی داشته اند ولی هنوز به صورت رسمی صادراتی انجام نشده است.

وی یادآور شد: ضمن اینکه نیاز کشور با تولید بذور گواهی شده در داخل تامین می شود و ۳۰ تا ۴۰ درصد کشاورزان سالانه بذور جدید خریداری می کنند مابقی آن ها بذور خود را از طریق بوجاری و ضدعفونی کردن بذور تولیدی خود تامین می کنند.

اسماعیل زاده مقدم گفت: کشاورزانی که پیشرو هستند هر ساله بذر گواهی شده خریداری می‌کنند ولی بعضی از کشاورزان خرده پا هر دو سه سال یکبار اقدام به خرید بذر رسمی می‌کنند ولی در اقصی نقاط کشور ردپای بذرها و ارقام جدید دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه به طور متوسط بین ۵۵ تا ۶۰ رقم در سبد بذر آبی کشور وجود دارد، افزود: برای تولید بذور گواهی شده جدید به طور متوسط این موسسه ۳۲۰ تا ۳۵۰ پروژه تحقیقاتی در سال اجرا می کند.

گفتنی است که خرید گندم بذری از کشاورزان هر ساله در طبقات پرورشی، مادری و گواهی شده انجام می‌شود.

بنابر سیاست وزارت جهاد کشاورزی در برنامه هفتم بر خوداتکایی حداکثری محصولات اساسی تاکید شده است که با استفاده از بذور گواهی شده علاوه بر کنترل تنش های محیطی و خسارات مزارع، عملکرد تولید در واحد سطح را می‌توان ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش داد.

آمارها حاکی از آن است که استفاده از بذر گواهی شده ارقام جدید و اصلاح شده می‌تواند ۳۰ تا ۴۰درصد عملکرد محصولات زراعی را تضمین کند که این امر در دستیابی به اهداف برنامه هفتم تاثیر بسزایی دارد و استفاده از بذور اصلاح شده به طور متوسط بین ۲۵ تا ۳۰درصد تولید در واحد سطح را افزایش دهد، از این رو توصیه ما به کشاورزان این است که از بذور اصلاح شده و بوجاری توسط مجموعه شرکت های وزارت جهاد کشاورزی استفاده کنند.