۵۰۰۰ شمارگان در یک ربع قرن
خانی نژاد- خبرنگار روزنامه زمان
برای روزنامه‌ای که ۵۰۰۰ شماره از چاپش گذشته، از دو هفته‌نامه پیام کرج تا هفته‌نامه و سپس روزنامه پیام زمان، می‌توانید تا صبح برایش بنویسید؛ از همان زمان شروع تا اکنون.
موضوعات مختلفی که وقتی آرشیو آن زمان را ورق می‌زنی انگار از همین امروز می‌نویسی. از زمان اولین چاپ روزنامه تا به امروز، جامعه با چالش‌هایی مواجه است که علی‌رغم گذشت زمان هنوز برطرف نشده‌اند. یعنی هنوز همان مشکلات باقی است. گویا قرار است تا ابد نیز باقی بماند. وقتی ورق می‌زنی و بوی کاغذ را احساس می‌کنی دیگر نمی‌توانی نفس راحتی بکشی چون بوی کاغذ یادآور خاطرات تلخ و شیرین بچه‌های رسانه است و نام‌هایی که زیر گزارش‌ها، یادداشت‌ها و تحلیل‌ها نوشته شده یادآور خاطراتی تلخ و شیرین است در ذهن بچه‌های این مجموعه که انگار زندگی جامعه را از تکه‌ای آینه نشان می‌دهند. تک‌تک خبرها فریاد می‌زنند که نه تنها مشکلی در طول این سال‌ها حل نشده که روز به روز سفره مردم کوچک‌تر شده است. با دیدن تیترها و موضوعات روز متوجه می‌شوی همچنان مسئولان می‌خواهند حلال مشکلات مردم باشند؛ اما نمی شود که بشود. از سیستم فرسوده صنعت برق که در تابستان و زمستان بر سرمان هوار می‌شود تا صنعت بازرگانی و چالش‌های پیش رویش؛ کشاورزی، رشد جمعیت شهرنشینی تا مصرف بی‌رویه انرژی فسیلی. چالش‌هایی که نه تنها حل نشده‌اند بلکه مسئولان متولی همچنان بر سر کارند و از یک پست به پستی دیگر جابه جا شده‌اند و جز تعدادی انگشت شمار بقیه همه انجام وظیفه می‌کنند!
مشکلاتی که ازیک ربع قرن پیش تاکنون وجود داشته و حال که شمارگان این نشریه مکتوب به ۵۰۰۰ رسیده همچنان باقی است و چه بسا بیشتر هم شده است؛ مانند رشد بی‌رویه جمعیت شهرنشینی.
این واقعیت که عده ای از مقامات و حتی خبرنگاران بود و نبود مطبوعات کاغذی برایشان فرقی ندارد یا تفاوت معناداری را حس نمی‌کنند و با استدلال‌های مختلف عمر رسانه‌های مکتوب را با ورود فضای مجازی رو به افول می‌دانند از تفاوت میان اطلاعات و شبه‌اطلاعات غافلند چرا که فرقی ندارد رسانه‌ای مکتوب باشد یا دیجیتال؛ مهم ذات و ماهیت روزنامه و روزنامه‌نگاری است. آن چه با ورق زدن ماهیت روزنامه تداعی می‌شود در طی این سال‌ها، نبود توجه کافی، اطلاع‌رسانی و توانایی در حل مشکلات همراه با فساد و ناکارآمدی سیستم‌های اداری و سیاسی باعث کاهش کارآمدی در ارائه خدمات عمومی، عدالت اجتماعی، و توزیع منابع شده است. کماکان از بی‌توجهی به محیط زیست نالانیم؛ چرا که سال‌هاست نوشتن و فریاد زدن مشکلات محیط زیستی مانند آلودگی هوا و آب، تخریب منابع طبیعی و تغییرات اقلیمی بیشتر شده که کمتر نشده است و همه ناشی از عدم اجرای سیاست‌های محیط زیستی است. هر چه‌قدر ورق بزنی و جلوتر بروی میبینی که نابرابری های اجتماعی و اقتصادی و فاصله طبقاتی و فقر، بیکاری، و نبود دسترسی به خدمات رفاهی روز به روز بیشتر می شود.
تیترهای این چند ساله از کمبود منابع و بحران های اقتصادی در جامعه سخن گفته که باعث پایداری تورم و ناتوانی در تامین نیازهای اساسی مردم از جمله مسکن شده است. طی کردن این مسیر برای ما هم سخت و دشوار بوده و هست چرا که هر چه بیشتر زمان می برد بار سنگین وظیفه خبرنگاران را که همان ارائه اطلاعات دقیق، معتبر و بی‌طرف به خوانندگان است یادآوری می‌کند تا به خاطر بسپاریم با اخبار، تحلیل‌ها، گزارش‌ها، نقد و بررسی‌ها، مقالات و دیدگاه‌های خود به وظیفه اصلی که همان اطلاع‌رسانی به جامعه است عمل کنیم و در شناسایی و روشن‌سازی مسائل اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تلاش بیشتری داشته باشیم. با همه چالش‌ها و شیرینی‌ها رسانه‌های مکتوب همچنان لذت ورق زدن دارند به خصوص زمانی که در ترویج فرهنگ و هنر نقش آفرینند. در کل، رسانه‌های مکتوب با ارائه اطلاعات دقیق، تحلیل‌های عمیق و بررسی‌های کامل، نقد سازنده و ترویج فرهنگ و هنر، می‌توانند به شکل قابل توجهی در افزایش آگاهی و دانش جامعه و بهبود شرایط اجتماعی و فرهنگی آن نقش داشته باشند.
همه این‌ها از آرمان‌ها و آرزوهای خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است اما تا چه حد محقق شده است؟ با گذشت یک عمر از ما و با تغییر فضای سیاسی، اقصادی و اجتماعی جامعه ایران این آرمان‌ها چهره دیگری به خود گرفته است. محدودیت دسترسی به منابع و اطلاعات به دلیل عدم شفافیت برخی از سازمان و نهادها و تاثیرات اقتصادی اعم از کاهش بودجه و منابع مالی، کم کردن نیروی انسانی و کاهش تبلیغات که منبع و محل ارتزاق رسانه‌ها است باعث محدود شدن فضای رسانه‌ها و تعدیل قدرت رسانه شده است.
“فرآیندی بسیار پیچیده و دشوار و سراسر چالش که پیمودن این فرایند، نیاز به شهامت جامعه برای مواجه شدن با تلخی‌های حقیقت دارد. تلاش برای نزدیک شدن و نزدیک کردن جامعه به حقیقت، ذات و ماهیت روزنامه و روزنامه‌نگاری که اکنون هم راه نجاتی جز این نیست”.
o.khanineszhad@yahoo.com
