نفس کشیدن را برای مردم دشوار شده است
تنفس هوای پاک نه تنها در تهران بلکه در بسیاری از کلانشهرهای کشور به آرزوی شهروندان تبدیل شده است؛ در حالی پایتخت‌نشینان در این شرایط زندگی می‌کنند که تنفس انواع و اقسام آلاینده‌ها آسیب‌های بعضا جبران‌ناپذیری را برای سلامت آنان در پی دارد.
به گزارش خبرنگار روزنامه پیام زمان مریم پرنلو، از آغاز فصل پاییز که هوا رو به سرما می‌رود، آلودگی به هوای کلانشهرهایی همچون تهران، کرج و … هجوم می‌آورد و نفس کشیدن را برای مردم دشوار می‌کند.
طبق تعریف ارائه شده در قانون هوای پاک، آلودگی هوا عبارت است از انتشار یک یا چند آلاینده اعم از آلاینده‌های جامد، مایع، گاز، پرتوهای یونساز و غیر یونساز، بو و صدا در هوای آزاد، به‌صورت طبیعی یا انسان ساخت، به مقدار و مدتی که کیفیت هوا را به‌گونه‌ای تغییر دهد که برای سلامت انسان و موجودات زنده، فرآیندهای بوم‌شناختی (اکولوژیکی) یا آثار و ابنیه زیان‌آور است و یا سبب از بین رفتن یا کاهش سطح رفاه عمومی شود بنابراین ترکیبات و مواد مختلفی با حضور در جو می‌توانند به عنوان آلاینده هوا ذکر شوند.
از ابتدای فصل پاییز شاهد روزهای خاکستری بسیاری در کلانشهرهایی چون تهران بوده‌ایم، به‌طوری‌که در دو ماه اخیر ۲۶ روز شرایط وارونگی دما را با آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون تجربه کرده‌ایم این در حالیست که برف و باران هم در برخی روزها نتوانستند هوای مطلوب را برای تهرانی‌ها به ارمغان بیاورند. از جمله این روزها به ۲۱ دی ماه می‌توان اشاره کرد که با وجود بارش برف، کیفیت هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس بود.
آلاینده‌های هوا از نظر منشأ و اثرات بهداشتی بسیار متعدد هستند و بررسی تمامی آن‌ها عملا غیرممکن است بنابراین عموما گروهی از آلاینده‌های هوا به نام آلاینده‌های معیار شامل منواکسید کربن، ازن، ذرات معلق، دی‌اکسید نیتروژن و دی‌اکسید گوگرد، با توجه به اثرات بهداشتی و گستردگی منابع انتشار آن‌ها در اندازه‌گیری‌های مداوم مورد سنجش قرار می‌گیرند.
مجموعه وسیعی از تحقیقات موجود به‌طور قطعی نشان داده که قرارگیری در معرض آلودگی هوا به‌صورت کوتاه مدت از چندروز تا یک هفته و طولانی مدت از ماه‌ها تا سال‌ها می‌تواند تاثیرات جدی بر سلامتی داشته باشد. بار بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا قابل توجه و این معضل زیست‌محیطی سهم بالایی از مرگ‌ومیرهای ناشی از بیماری‌های مهم در سراسر جهان را به خود اختصاص داده است.
آلاینده ازن باعث کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مانند سرفه، تنگی نفس، تشدید آسم و سایر بیماری‌های ریوی، افزایش استفاده از دارو، مراجعات و پذیرش بیمارستانی، اورژانس و مرگ‌ومیر زودرس می‌شود.
مواجهه کوتاه مدت با ذرات معلق کمتر از ۲.۵ و ۱۰ میکرون می‌تواند منجر به تشدید علائم بیماری‌های قلبی ریوی و علائم تنفسی، افزایش نیاز به استفاده از دارو و پذیرش بیمارستانی شود. مواجهه طولانی‌مدت عامل مرگ‌ومیر زودرس و تشدید بیماری‌های قلبی و ریوی است.
دی‌اکسید نیتروژن باعث تشدید بیماری‌های ریوی، افزایش مراجعات و پذیرش بیمارستانی، اورژانس و افزایش آسیب‌پذیری و استعداد ابتلا به عفونت‌های ریوی می‌شود.
منوکسید کربن هم موجب کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن، تشدید بیماری‌های قلبی و درد قفسه سینه، افزایش مراجعات و پذیرش بیمارستانی می‌شود.
دی‌اکسید گوگرد نیز تشدید آسم و افزایش علائم تنفسی، کمک به شکل‌گیری و تشدید علائم و اثرات بیماری‌های ریوی را در پی دارد.
نکته حائز اهمیت این است که آلودگی هوا تنها بر سلامت جسمانی افراد تاثیر نمی‌گذارد بلکه به روح و روان آن‌ها نیز آسیب می‌رساند. مهمترین عارضه آلودگی هوا «استرس» است. استرس عامل تسریع‌کننده بیماری‌های جسمی و روانی است که باعث احساس درماندگی، ناکامی و کاهش رضایت از زندگی می‌شود.
به طور کلی آلودگی هوا موجب افزایش اضطراب، افزایش ورم مغز، کم‌خونی، کاهش دید، کاهش توان فکری افسردگی و استرس، تنش‌های عضلانی و روحی، اختلالات روان‌تنی و ذهنی، خشونت و پرخاشگری کاهش یادگیری و تمرکز می‌شود همچنین افزایش زودرنجی را در پی دارد. در این حالت فرد دچار خودبیمارانگاری می‌شود و احساس نوعی ترس در فرد شکل می‌گیرد و وسواس به میزان قابل توجهی افزایش می‌یابد.
همچنین آلودگی هوا باعث شیوع آلزایمر، دمانس (زوال عقل) و پارکینسون می‌شود. به طور کلی به نظر می‌رسد سیستم عصبی مرکزی در مقابل با آلودگی هوا آسیب پذیر می‌شود و بروز اختلالات روحی مانند
به گفته کارشناسان مهمترین راهکار برای پیشگیری و کاهش خسارات جانی و مالی به شهروندان و کشور، نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی است. کاهش استفاده از سوخت‌های فسیلی و اولویت دادن به سرمایه گذاری بر سوخت‌های پاک و بدون کربن سلامت، رفاه انسان و محیط زیست را افزایش می‌دهد. دنیای با هوای پاک برای همه، دنیایی با سلامت بیشتر و عمر طولانی‌تر است.
