جایگاه ارزشمند زنان در پیشگاه خداوند
جایگاه ارزشمند زنان در پیشگاه خداوند و سنت های مختلف مذهبی متفاوت است.در برخی از مذاهب دینی مانند اسلام، زنان از حقوق و دسترسی برابر برخوردارند.آنها از دیدگاه خداوند برابر تلقی شده و تشویق می شوند تا فعالانه در فعالیت های مذهبی،اجتماعی،اقتصادی و …شرکت کنند. درهمه جوامع زنان ممکن است نقش ها و مسئولیت های متفاوتی نسبت به مردان داشته باشند.آنان علاوه بر نقش مقدس مادرانه و تربیت فرزندان خود نقش‌های مهم اجتماعی ،اقتصادی فرهنگی را نیز دارا هستند که در تمام این موارد مسئولیت خود را به نحو احسن ایفا می کنند.در این راستا گفتگویی با دکترمریدی صورت گرفته که در ادامه به آن می پردازیم.
به گزارش محبوبه بیدکی خبرنگار سرویس اجتماعی زمان، دکترفاطمه مریدی دکتری دین پژوهی،مترجم و پژوهشگر مطالعات دین و زنان، با اشاره به نقش مهم و کلیدی زنان در خانواده و جامعه گفت:فرادستی مردان و فرودستی زنان یکی از باستانی‌ترین اندیشه‌های بشری است که خود را در آداب ، رسوم، عرف، روابط اجتماعی، سنت‌ها، باورها و آثار علمی اندیشمندان در عرصه‌های مختلف نشان داده است. این پژوهشگر با بیان اینکه اندیشه فرودستی زنان در فلاسفه یونان قدیم نیز بوده است،تاکید کرد:در فلاسفه یونان قدیم همچون سقراط ، ارسطو ، تمام مفسران کتاب مقدس و عرصه‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی ملل مختلف نیز این اندیشه وجود داشته و دارد. وی با اشاره به تبعیض جنسیتی در جوامع اسلامی ادامه داد:جوامع اسلامی نیز با دارا بودن آیات الهی قرآن کریم از این آسیب در امان نبوده اند و تبعیض جنسیتی را از گذشتگان و اعراب جاهلی به ارث بردند. دکتر مریدی در مورد جنبش های اجتماعی زنان در خصوص نابرابری فردی و اجتماعی، تصریح کرد: اگرچه در قرون اخیر تلاش‌های زیادی در قالب جنبش‌های اجتماعی زنان در راستای احقاق حقوق آنها در سطح وسیع و همه جانبه شکل گرفته است، اما همچنان زنان در شرق و غرب عالم از فرصت‌های نابرابر فردی و اجتماعی اندوهگین هستند. ایشان یادآور شد:عرفان یکی از عرصه‌های الهیاتی و اجتماعی است که مانند سایر عرصه‌ها در اختیار مردان بوده و نقش و جایگاه زنان را به حداقل رسانده است. با اینکه بروز برخی نحله‌های عرفانی ظهور اندک زنان عارف مسلک راه را بر عرفان بانوان تا حدی هموار کرده است،اما همچنان ابهامات و نکات تاریکی در حوزه عرفان بانوان پررنگ و خودنما است. ایشان در ادامه با اشاره به فقدان اساتید برجسته از بانوان در این عرصه افزود:فقدان اساتید برجسته در این عرصه و همچنین سازگاری و همراهی روانی زنان با مسائل عرفانی و آسیب‌های محتمل در این وادی، اهمیت و ضرورت پرداختن به این موضوع را دوچندان کرده است. جریان عرفان عاشقانه یا عرفان جمالی که تاکید زیادی بر جمال گرایی محبت و عشق دارد چه در بعد نظر و چه در بعد عمل مبتنی بر مبانی اصول و ویژگی‌هایی است که به خوبی تبیین نشده است. مریدی تاکید کرد: ارتباطی که رهیافت این عرفان با اجتماع بانوان برقرار کرده مانند شمشیر دو لبه اجتناب ناپذیر عمل می‌کند، به بیانی دیگراگر بانوان به لحاظ برخی خصایص روانشناختی در بیان احساس و عاطفه زمینه رشد و پیشرفت بیشتری دارند،اما آیا مجرای عرفان عاشقانه مسیر مناسب‌تری برای آنها در بیان سیر و سلوک می‌گشاید یا خیر ؟ وی در مورد اندیشمندان برجسته این عرصه بیان داشت:از میان اندیشمندان برجسته مسلمان محی الدین ابن عربی مهم‌ترین و بدیع‌ترین دیدگاه عارفانه به زنان را از آن خود کرده است. او اگرچه در ابتدا مانند بقیه عارف مسلکان و صوفیان از زنان دوری کرده اما بعدها به لزوم پایبندی به زنان در سیر معنوی خود رسیده است. این پژوهشگر ادامه داد: محی الدین ابن عربی در ارتباط میان خدا ،انسان و اهمیت والای زن اذعان دارد و در مواجهه با حدیث نبوی مشهور و حقیقت عارفانه زن بیشتر پی برده است و می‌گوید؛ پیامبر نفرمود زنان را دوست می‌دارم، بلکه فرمود، چنان کردند که من زنان را دوست بدارم، اما آیا ممکن است خداوند کاری کند که پیامبر زنان را دوست بدارد که او را از خداوند دور کند؟
مریدی با اشاره به جایگاه زنان تاکید کرد:لذا زن انسان را از خدا دور نمی‌کند بلکه انسان را به خداوند نزدیک‌تر هم می‌کند. زن در حیاط عرفانی و تربیتی ابن عربی جایگاه والایی دارد و در راه حق مانع نیست بلکه یار و یاور است. او به لحاظ جسمی و معنوی محبوب خداوند و رسول خدا و موجب نزدیک‌تر شدن مرد به حق تعالی است. وی با اشاره به آثار ابن عربی و اشاره به سیروسلوک زنان گفت: ابن عربی در آثار خود از مرشدانی یاد می‌کند که زن بوده اند و او را در سیر و سلوک راهنمایی کرده اند او اشعار عاشقانه‌ای در وصف زیبایی زنان دارد، زیبایی‌هایی که حمل بر جمال الهی می‌شود و در باب عشق الهی سوق پیدا می‌کند. بر این اساس ابن عربی معتقد است؛خداوند انسان را بر صورت خود آفریده است. شباهت صورت و شکل خاستگاه همان عشق است که مبتنی بر زیبایی است و زنان مملو از زیبایی هستند که خاستگاه عشق الهی است. این پژوهشگر تصریح کرد:زن به عنوان مظهر زیبایی و لطافت تجلی جمال الهی و عشق او راه‌گشای عشق حقیقی است .بر این اساس وادی عرفان بانوان توجه،مطالعه و بررسی جایگاه زن را در عرفان کمک بسیار شایانی به معنویت زنان و رهیافت دینداری زن در جامعه خواهد کرد. دکتر مریدی در پایان با اشاره به مشکلات روز جامعه از جمله حجاب بانوان،خاطر نشان کرد:مشکلات امروز جامعه از جمله مشکل حجاب، مشکلات خانوادگی ، کودکان کار و برخی مسائل دیگر که در جامعه امروزی مشاهده می کنیم، همه و همه برخاسته از نادیده انگاشتن، غفلت و کوتاه بینی نسبت به جایگاه معنوی زن در حیات جامعه و خانواده است.امیدواریم که موضوع عرفان بانوان و توجه به معنویت زنان به نحو سازمان یافته علمی، منطقی و مطلوب،جایگاه اصیل بانوان را در آموزه‌های وحیانی آشکار کند و آنان هرچه بیشتر از جایگاه شریف خود آگاه شوند./
در نهایت می توان گفت؛ با وجود برخی محدودیت ها برای زنان در تمام جوامع اما آنان در مشارکت و نقش های اجتماعی خود درخشان عمل کردند،بانوان مسلمان ایرانی می توانند الگوی خوبی برای همه زنان در جهان باشند،آنان با ایفای نقش همسر، مادر و فعالیت در عرصه های اجتماعی در صورت حفظ جایگاه ارزشمند الهی، نه تنها برای کشورهای مسلمان که برای تمامی جهان می توانند الگویی مناسب هستند.
mojgan.bidaki88gmail.com
