انباشت نیروی بازنشسته؛ معضل این روزهای مدارس!
الهام آمرکاشی
موضوع «آموزش» علی‌الخصوص در مقطع ابتدایی کشور، اگرچه طی سالیان گذشته تا کنون، به عنوان یک مهمِ قابل اشاره با پروسه‌های پژوهشیِ متعدد از سوی کارشناسان ذی‌ربط درحال پیگیری است که توجه به نحوۀ چگونگیِ پرداخت آموزش در این مقطع به انحاء گوناگون مورد ارزیابی قرار گرفته و پس از طی دوران کرونا و آموزش‌های از راه دور، آنچه به عنوان اولویت نخست از نگاه والدین مورد اهمیت است، بازه سنیِ مربیان و مدرسان آموزش است که بتوانند با انگیزه بیشتر در کنار دانش‌آموزان قرار داشته باشند.
این مهم درحالی توجه عدیده‌ای را به خود جلب کرده است که آمار و مستندات موجود در این زمینه، از انباشت نیروی بازنشسته در بسیاری از مدارس ازجمله پایتخت کشور خبر می‌دهد. آماری که صراحتاً مؤید این مطلب است که مربیان بازنشستۀ کشور بعد از گذران سی سال از خدمت آموزشی، با دریافت مبلغ بازنشستگی، دوباره آغاز به کار کرده و جدای از توقفِ منابع انسانیِ تازه‌نفس در کادر آموزشی، بعضاً با کم‌حوصلگی در کنار دانش‌آموزان ابتدایی قرار دارند.
این موضوع اگرچه طی چندسال گذشته تا به امروز در نظام آموزشی کشور به عنوان امری رایج در حال رؤیت است که یوسف نوری، وزیر آموزش و پرورش کشور که تا چهاردهم فروردین‌ماه جاری، تصدی این کُرسی را در اختیار داشت؛ «بیستم آبان‌ماه گذشته از تلاش خود برای دریافت مجوز از سران قوا به‌منظور تدریس تمام‌وقت معلمان بازنشسته! در مقطع ابتدایی خبر داد. اظهارنظری که البته واکنش برخی از نمایندگان و حتی محمدباقر قالیباف، رئیس قوه مقننه را هم به‌دنبال داشت، تا جایی که در این زمینه به وزیر آموزش و پرورش تذکر داد و گفت: نباید برخلاف قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان عمل شود»؛ اما بعد از گذشتِ چند هفته، نوری اعلام کرد: «استخدام معلمان بازنشسته فقط تا سال ۱۴۰۳ انجام می‌شود و معلمان بازنشسته توجه داشته باشند که از سال ۱۴۰۳ به بعد، آموزش و پرورش، استخدام معلم از میان بازنشستگان نخواهد داشت».
و این روند با توجه به مخالفان متعدد، درحالی بعد از عدم مباشرتِ یوسف نوری در مسند وزارت؛ همچنان با مُهر قانونی درحال تکثیر است که گزارش‌های موجود از کمبود نیروی انسانی در امر آموزش خبر می‌دهد اما به گواهِ شواهد میدانی، «تعداد معلمانِ همچنان به‌کار گرفته نشده!» در نظام آموزشی، مسئله‌ای است که بدون توجه، درحال ازدیاد است و اگرچه یوسف نوری، عضو سابق کابینه سیزدهم در این زمینه تأکید کرد: «سیاست ما در به‌کارگیری نیروها، نخست با معلمان اصلی و موظف بوده به‌علاوه اضافه تدریس‌های آن‌ها، سپس با معلمان خرید خدمات و در نهایت از وجود نیروهای بازنشسته استفاده می‌کنیم» که ظواهرِ امر در حال حاضر از به‌کارگیریِ نیروهای بازنشسته در اولویتِ ابتدایی خبر می‌دهد.
در این میان درحالی صحبت‌های کارشناسان و نمایندگان مجلس در موضع تقابل قرار دارد که آذرماه گذشته، امانقلیچ شادمهر -عضو کمیسیون آموزش مجلس شورای اسلامی- در پاسخ به قدس مطرح کرد: «براساس بررسی‌ها اکنون دست‌کم ۲۰۰هزار معلم کم داریم و ۱۵۰هزار معلم هم تا سال ۱۴۰۳ بازنشسته می‌شوند. بنابراین تا به تراز معلم در سال یادشده برسیم ۳۵۰هزار معلم کم داریم. از این‌رو وزارت آموزش و پرورش چاره‌ای جز استفاده از معلمان بازنشسته در کنار سایر روش‌ها از جمله جذب نیرو از محل قانون ماده ۲۸ و… ندارد. وی استفاده از معلمان بازنشسته را مقرون به‌صرفه‌ترین راهکار! برای جبران کمبود نیروی معلم در شرایط فعلی کشور می‌داند و می‌گوید: معلمان بازنشسته، با تجربه و توانمندی بالا هستند و این‌ها امتیازات خوبی برای آموزش و پرورش و دانش‌آموزان محسوب می‌شوند»!
این سخنان هرچند اقناع‌کننده نیست که به گفتۀ وی؛ «سال تحصیلی جدید ۲۵هزار دانشجو جذب دانشگاه فرهنگیان و تعدادی از دانش‌آموختگان دانشگاه هم از محل ماده ۲۸ وارد این دانشگاه شده‌اند تا پس از طی یک دوره یک‌ساله مهارت‌آموزی به عنوان معلم جذب آموزش و پرورش شوند؛ با این وجود باید از ظرفیت‌های دیگر مثل خرید خدمات و به‌کارگیری معلمان بازنشسته هم برای پاسخ‌گویی به نیازها استفاده کنیم».
گفته‌های موجود درحالی مطرح است که با توجه به جذب بالای دانشگاه فرهنگیان در این زمینه و وجود نیروهای جوان حاذق در امر آموزش کشور، همچنان بازنشستگانِ امور تربیتی در وهلۀ نخستِ جذب قرار دارند و دغدغۀ والدین در خصوص نبودِ انگیزۀ مثمر درجهت ارتباط سازنده و تشویقی در نیروی قدیمیِ نظام آموزشی، مؤلفه‌ای حائز اهمیت در این زمینه است که به نظر می‌آید وقت آن رسیده که با تغییر در نگاهِ آموزشیِ کشور، سکان این امر به دست نیروهای جوان سپرده شود و بتوان از حضور بازنشستگان و تجاربِ قطعاً ارزشمند این گروه؛ نه به صورت تمام‌وقت، اما مقطعی در کنار مجموعۀ آموزشی استفاده کرد.
باید منتظر بود و دید در سال تحصیلی جاری، رویکرد آموزش کشور به سمت جوان‌گرایی سوق پیدا خواهد کرد یا خیر!
